Kurtuluş hissinin Gazi Mustafa Kemal Atatürk’te vuku bulduğu ilk şehir Adana’mızdır. Adana ili I. Dünya savaşı sonrasında 21 Aralık 1918 tarihinde Fransa’nın işgali atına girmişti. Bu tarihten itibaren yaklaşık 3 yıl boyunca da Fransızların işgali altında kalmıştır.Tüm yurtta devam eden, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün başlatmış olduğu İstiklal mücadelesi Adana'da da meyvesini vermişti. Ülkenin her yanı düşman işgali altında iken vermiş olduğumuz Kurtuluş Mücadelesi sonucunda, ilk olarak 20 Ekim 1921’de Ankara Antlaşması imzalanmış ve bunun sonucunda da 5 Ocak 1922 yılında Adana ili özgürlüğünü elde etmiştir.
O günler destanlara sığmaz kahramanlık öyküleriyle doludur. Bunlardan örnek verecek olursak:
En önemli kahramanlardan Kılavuz Hatice Adana ve yöresinde Fransız’lara karşı verilen mücadelede yer alan ve milis kuvvetlerine katılan Kılavuz Hatice, 8 Mayıs 1920’de Milli Kuvvetler Pozantı’ya taarruza başladığında, kritik bir duruma düşen Fransızları kandırarak onlara kılavuzluk etmiştir. Hatice Hanım, kılavuzluk yaptığı Fransızlara yanlış yol göstererek Karboğazı’na sokmuş ve boğaza sıkışan Fransızlar Türk askerine esir düşmüşlerdir. Kılavuz Hatice sayesinde 44 kişilik Kuvay-ı Milliye grubu sıkışan Fransızları çarpraz ateş altına alarak, 650 er, 23 subayı esir almış, iki top, 8 makineli tüfek, bin kadar silah, 13 kadana, 90 katırı ele geçirmiştir.
Bir diğer kahramanımız da Rahmiye Hatun’dur. O dönem Kanlıgeçitte, Çete Reisi Hüseyin Ağa çete toplarken, Rahmiye Hatun çeteye yazıldı ve savaşta aktif görev aldı. Bu sırada kendisine onbaşılık görevi verildi ve Rahmiye Hatun, ‘RAHMİYE ONBAŞI’ ismiyle anılır oldu. Savaşta genellikle süvari olarak görev yapar Bazen ise piyadelik yapardı. Çok hareketli ve aktifti. Bu nedenle kendisine ‘TAYYAR (UÇAN) RAHMİYE’ denirdi. Rahmiye Hatun onbaşı olarak savaşlara katılmış, Fransız karargâhının bulunduğu evi geri almak ve ateş altında kalan iki arkadaşını korumak için ileriye atıldığında 5 Ağustos 1920 yılında şehit düşmüştür
Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinde, Adana’nın çok önemli bir yeri vardır. Mustafa Kemal Atatürk Kurtuluş Mücadelesi kararını Adana’da aldığını, “Bende bu vakayiin ilk hiss-i teşebbüsü, bu memlekette, bu güzel Adana’da vücut bulmuştur.” sözü ile belirtmiştir. Türk milletinin zincirlerini kırarak elde ettiği bağımsızlığın temellerinin de Adana’da atıldığının bir göstergesidir. Kurtuluş bayramımızın yanında rahmetli Arif Nihat ASYA’nın BAYRAK şiirini de edebiyatımıza kazandırmıştır. Anadolu’da yakılan kurtuluş meşalesinin ilk kıvılcımı ilimizde, güneyin kalesi Adana’da çakılmıştır.
Esra Karakuş
Gaziosmanpaşa-İstanbul
24.10.2021
